Varikosel nedir?

Varikosel ergenlik çağından itibaren testis toplarında meydana gelen genişleme, varisli damarlardır. Varikosel tüm erkeklerin %15'inde görülür ve erkeklerde kısırlığın en sık nedenidir.

Varikosel ne gibi zararlar verebilir?

Varikosel ergenlik çağında başlar, olumsuz etkileri yıllar geçtikçe ve zamanla giderek artar.

-Kısırlığa neden olabilir.

-Kasıklara ve bacağa vuran ağrılara neden olabilir.

-Erkeklik hormonu olan testosteronun azalmasına neden olabilir.

-Ergenlik döneminde testisin küçük kalmasına neden olabilir.

Varikosel nasıl teşhis edilir?

Tanı koymanın en önemli yöntemi deneyimli bir ürolog tarafından yapılacak muayenedir. Muayene mutlaka ayakta yapılmalıdır. Fizik muayene en değerli yöntemdir.

Yapılan muayeneye göre varikosel 3 dereceye ayrılır:

1. Derece: En hafif derecedir ve ayaktan muayene sırasında yalnızca öksürme/ıkınma gibi manevralarla idare edilir.

2. Derece: Ayakta muayene sırasında karın içi basıncı artırmaya gerek kalmadan manuel muayene sırasında anlaşılır.

3. Derece: En şiddetli türüdür ve ayaktayken gözle görülebilen varis damarları vardır.

Karın içi basıncın arttığı durumlarda varis damarlarının elle hissedilmesiyle Tanı konulur. Tanıda ikinci adım, fizik muayeneyi zorlaştıran durumların varlığında skrotal renkli doppler ultrasonografi incelemesidir. Bu muayene ile hastalıklı damarların çapları belirlenir. Damarlar kirli kanın bu damarlara dönüp dönmediğini, testislerde hacim kaybı olup olmadığını ortaya çıkarır.

Varikosel tedavisi nasıldır?

Varikosel tanısı konulduktan sonra öncelikle testis boyutları ile testis kıvamı arasında farklılık olup olmadığının anlaşılması gerekir. Sperm parametrelerinin değerlendirildiği semen analizinin yapılması tedavide belirleyicidir. Hastanın sperm parametrelerinde sorun yoksa ameliyat yapılıp yapılmayacağı tartışmalıdır.

Bu tür hastalar sperm parametrelerini bozabilecek;

-Beslenme alışkanlıkları

-Sigara ve alkol kullanımı

-Toksik maddelere maruz kalma

Sperm parametrelerini ve spermin bulunduğu ortamı düzelten antioksidan ilaçlar ve beslenme yöntemleri önerilebilir. Tanı konulduktan sonra hangi varikosel hastalarının ameliyat edilmesi gerektiği sorusu gündeme gelmektedir. Varikoselin derecesine yani derece değerine bakarak operasyon kararı vermek doğru bir yaklaşım değildir. Bazı durumlarda 1. Derece varikoselde ameliyat yapılabilirken, bazı durumlarda ise 3. Derece varikoselde ameliyat yapılmayabilir. Ameliyata karar verme hastaya göre değişen bir durumdur.

Varikosel tanısı konulan ancak kısırlık sorunu olmayan veya sperm parametreleri sınırda olan hasta grubunda destekleyici tedaviler önerilebilir. Çok ciddi sperm kaybı yaşamamış, sperm hareketi tamamen kaybolmamış, sperm şekil bozukluğu minimal düzeyde olan hastalara antioksidan ilaçlar reçete edilebilir. Ancak varikosel tanısı konulan ve sperm parametreleri bozulan, kısırlık sorunu yaşayan hastalarda ameliyat önerilebilir. Bu tür hastalarda egzersiz, diyet ve yaşam tarzında yapılan değişikliklerin rahatsızlığı ortadan kaldıracak bir faydası yoktur.

Op. Dr. Asıf Sadığlı

Üroloji